Trkačko koleno ili hondromalacija patele je jedan od čestih povreda koje se javljaju kod rekreativaca ili profesionalnih sportista koji su izloženi dugom trčanju i dugotrajnom trenju i struganju zadnje strane patele o femur.
Simptomi su bol pri savijanju kolena (čučanje, klečanje, hodanje, trčanje). Javlja se i znatan otok, kao i osećaj trenja ili “krckanje” kolena prilikom hodanja.
Kada zglob kolena normalno funkcioniše tada, kod trčanja, patella (čašica kolena) lagano klizi gore-dole bez doticanja femura (butne kosti).
Za nesmetano klizanje i pravilan položaj čašice zaduženi su pre svega mišići kvadricepsa.
Ponekad nije sve tako idealno pa unutrašnja strana patele grebe ili struže po femuru i na taj način njena unutrašnja hrskavična ploča postaje neravna i njeno pomeranje postaje bolno.
Usled prevelikog trenja patele o femur dolazi do oštećenja zadnje strane patele koja se definiše kao hondromalacija patele ili patelofemoralni sindrom.
Postoje različiti razlozi koji dovode do takvih patoloških događanja a jedan od najčešćih je preslab medijalni (unutrašnji) deo kvadricepsa koji je najvažniji za pravilno pomeranje patele tj. koji podržava njenu centralnu stabilizaciju tako da se previše ne pomera levo ili desno.
Druge faktore rizika za nastanak ove povrede treba spomenuti:
- tzv. X noge
- istrošene patike
- pretreniranost
- previše trčanja nizbrdo
- ravna stopala
- neadekvatno istezanje pre vežbanja
- artritis
- fraktura kolena